30.07.2013

Czy mamy do czynienia z Russia energy pivot to Asia?

Piotr Rapkowski, Instytut Kościuszki

Długo toczy się już światowa dyskusja o potencjalnych skutkach płynących dla Europy z amerykańskiego pivot to Asia dokonywanego przez Baracka Obamę. Tymczasem ostatnie półrocze, a w szczególności minione dwa miesiące są dowodem na to, że nie tylko USA ale również najgroźniejszy rywal z czasów „żelaznej kurtyny” zdecydował się scedować interesy polityczne na Daleki Wschód.

Jako że Rosja nie kryje się z tym i od lat przyzwyczajała, iż jej interes ekonomiczno - polityczny realizowany jest za pomocą surowców energetycznych, możemy prognozować, że mamy do czynienia z próbą energy pivot to Asia w wykonaniu FR. Pytanie brzmi, czy dzieje się tak w celu wywarcia presji na rynki Europy Zachodniej, czy też faktycznie mamy do czynienia z chłodną kalkulacją ekonomiczną?

Zeszły rok, po raz pierwszy od ponad ćwierćwiecza przyniósł ogólny spadek sprzedaży LNG na rynku światowym. Nie działo się tak jednak wszędzie. Rok 2012 to wyraźny wzrost eksportu gazu skroplonego do Azji, gdzie trafiło aż 71 proc. światowej produkcji, co równało się 209,68 mld metrów sześc. gazu. Tymczasem do Europy popłynęło o 27 proc. LNG mniej (łączne zakupy wyniosły 60,22 mld metrów sześc.). O ile trudno przewidywać, na ile jest to stała tendencja zniżkowa w Europie (np. w kontekście Transatlantyckiego Partnerstwa Handlowo Inwestycyjnego (TTIP) i możliwych transportów LNG z USA na Stary Kontynent, czy też pojawiania się nowych graczy na rynku LNG – Australia), o tyle jednak prognozy zgodnie potwierdzają, że to Azja będzie stanowiła największy rynek zapotrzebowania na LNG przez długie lata i to tam otwiera się dziś pole do rywalizacji także dla Rosjan.

Po analizie poszczególnych planów inwestycyjnych rosyjskich przedsiębiorstw stwierdzić można, że Kreml wykorzystując swoje - jak się ostatnio okazało - wciąż pokaźne, odkrywane stopniowo zasoby nie zamierza bezradnie obserwować jak Amerykanie w przeciągu kilku lat zaczną odbierać im dotychczasowe rynki europejskie. Rosja za sprawą „surowcowego wschodniego otwarcia” chce nie tylko czynnie włączyć się w walkę o pieniądze płynące z rozwijających się rynków Azji, ale także dzięki nowym, alternatywnym rynkom zbytu, zyskać pole oddziaływania na swego obecnego największego klienta – Europę.

Apetyt i pomysł na zyski z Russia energy pivot to Asia mają wszystkie liczące się rosyjskie firmy, przez co wątek ten wkomponowuje się również w wewnętrzną walkę o „detronizację” monopolisty – Gazpromu, która łączy interesy Rosnieftu i Novateku. Wartość i ich pozycja stale rośnie i niebawem może przyczynić się do bezprecedensowej jak na warunki i historię FR, określmy to „liberalizacji rynku energetycznego” (temat ze względu na swoją złożoność wymaga szerokiego, oddzielnego omówienia).

Abstrahując od wewnętrznych sporów w rosyjskiej energetyce, dla sprawdzenia wiarygodności rosyjskich ambicji azjatyckich, warto przypomnieć kilka realizowanych projektów, dzięki którym z wielkim prawdopodobieństwem wskażemy także obszar jaki ma odegrać, bądź już odgrywa rolę kluczową dla rosyjskiej strategii dalekowschodniej.

Wśród ważnych dla FR śmiało wymienić możemy projekt - Jamał LNG uznany przez Moskwę na początku tego roku za wpisujący się w interesy narodowe FR, dodajmy że prezydent Władimir Putin podczas konferencji 21 czerwca, zapowiedział że „Jamał LNG ma pełne poparcie Kremla”. Projekt od początku wzbudzał potencjalne zainteresowanie odbiorców z Azji, a pod koniec lutego 2013 r. media poinformowały, że partycypacją w przedsięwzięciu poważnie zainteresowali się Chińczycy. Novatek posiada 80 procent udziałów w projekcie, pozostałe 20 należy do francuskiego Totala. Wg zapowiedzi, rozpoczęcie dostaw specjalnymi tankowcami dostosowanymi do warunków arktycznych może rozpocząć się jeszcze w 2016 r.

"Jeśli nie będziemy sprzedawać im (red. Azjatom) surowców, zrobi to ktoś inny." - powiedział cytowany w zeszłym tygodniu przez New York Times, Michaił Lozovoi - rzecznik Novateka. Wypowiedź w tym tonie można interpretować zarówno w kontekście groźby zalania azjatyckiego rynku LNG przez podmiot zagraniczny np. Katarczyków, ale też w odniesieniu do walki o długofalowe interesy firmy. Novatek i Rosnieft mogą być na tyle zdeterminowane do osiągnięcia swych celów wewnętrznych (jednym z nich jest zniesienie monopolu eksportowego LNG jaki posiada Gazprom - co wydaje się, jest już na wyciągnięcie ręki i służyć mają temu w głównej mierze „arktyczne projekty LNG”), aby zaryzykować prace na Arktyce i wybór ryzykownych szlaków transportowych.

To właśnie potencjalne problemy przesyłowe do Azji, od początku były przedmiotem krytyki pod adresem Novateku (ewentualny wysoki koszt transportu rosyjskiego LNG wpłynąłby na podwyższenie jego ceny). Okazuje się jednak, że i tu opracowana została strategia argumentacyjna. Novatek jako najbardziej prawdopodobny szlak przepływu tankowców wskazuje tzw. trasę północną. Innowacja w argumentacji, polega w dużej mierze na tym, że przedstawiony biznes plan wskazuje na szybki wzrost opłacalności szlaku ze względu na tempo topnienia Arktyki na przestrzeni lat, od kiedy została ona oddana do użytku. Zmiany u rosyjskich wybrzeży postępują znacznie szybciej niż ma to miejsce chociażby w przypadku Kanady, przez co otwierają się potencjalne szanse na dalsze odkrywanie i zagospodarowywanie terenów. Problem pojawia się w okresie zimowym, kiedy trasa północna może być o wiele bardziej nieprzewidywalna, tu pojawia się pomysł negocjacji umów swapowych. Katar wywiąże się z zobowiązań Novateku w Azji, a ten w zamian dostarczyłby paliwo do katarskich odbiorców w Europie. Wizja, jak widać optymistyczna.

Kolejną wiadomością, w większym stopniu uwiarygodniającą wschodnie plany rosyjskiego sektora energetycznego, jest podpisany w czerwcu przez Rosnieft, kontrakt na dostawy ropy naftowej do Chin opiewający na 270 mld USD. Umowa, ma być wypełniana w dużej mierze ze złóż surowców jakie kryje Arktyka. Firma planuje w najbliższym czasie rozpoczęcie prac na obszarze w sumie 20 działek usytuowanych u wybrzeży Morza Ochockiego, Czukockiego i Morza Łaptiewów. Rosjanie współpracować będą m.in. z Exxon Mobil, Statoil i co ważne podkreślenia, japońskim Inpex (Japonia jest największym importerem LNG).

Wydaje się, że szczególny wymiar w kontekście przyszłych planów eksportowych z terenów Arktyki ma partnerstwo jakie Rosnieft uskutecznia z Exxon Mobil. Wg zapewnień, dzięki joint venture obiecująco rozwija się współpraca na Morzu Karskim. Nawet jeśli nie wierzyć tym zapewnieniom, to w zeszłym miesiącu firmy postanowiły o rozszerzeniu do siedmiu, liczby nowych bloków poszukiwawczych na terenie Arktyki. Ważne jest też, nieco przemilczane, podpisane 12.06.2013 r. z wielką pompą w Waszyngtonie porozumienie o utworzeniu ARC (Arctic Research Center) Centrum Badań Arktycznych z myślą o przyszłych badaniach „w najbliższym okresie ze szczególnym naciskiem na Morze Karskie." Dziewięć dni później ogłoszone zostało osiągnięcie kilku etapów wskazanych podczas podpisywania umowy o strategicznej współpracy z 2011 r. oraz wskazanie kolejnych planów. Jednym z nich jest decyzja o przejściu do następnej części planowania rozwoju LNG na rosyjskim Dalekim Wschodzie i rozpoczęcie jego eksportu, gdzie? – można się już łatwo domyśleć.

Kilka wymienionych powyżej faktów pozwala przede wszystkim stwierdzić, że chętnych do zarobienia na eksporcie LNG do Azji będzie wielu. Miejsce kluczowych rozgrywających chcą zająć coraz ambitniejsze podmioty z Rosji jak Rosnieft czy Novatek, licząc na (do niedawna niedostępne) surowce arktyczne. Pytania, na które brak odpowiedzi, to przyszła ścieżka energetyczna jaką wybierze Europa i efekt zderzenia rosyjskich planów z rzeczywistością. Nie wiadomo, na ile Rosjanie przygotowani są na konfrontację z rosnącym potencjałem energetycznym Australii, Chin ale przede wszystkim USA. Biorąc pod uwagę, że gospodarka, więc i inwestycje FR uzależnione są od sukcesu eksportowego surowców, skala ryzyka inwestycyjnego jakie zamierzają podjąć na terenach arktycznych jest olbrzymia. Jeśli drogie projekty okażą się klapą, gospodarkę naszych sąsiadów może czekać nieodwracalna zapaść i kres tego specyficznego petrostate.

Polska z kolei powinna podjąć starania, aby skomponować optymalny, „bezpieczny” dla naszej gospodarki mix energetyczny, w którym jak już wiemy, LNG odgrywać będzie rolę ważną. Tak samo istotny będzie też kierunek z jakiego przypłyną i ceny dostaw, oby w perspektywie długoterminowej były to korzyści dywersyfikacyjne płynące np. z TTIP.

Tekst jest komentarzem Piotra Rapkowskiego, analityka rynku energetycznego Instytutu Kościuszki.

Zobacz także:

Tagi:

Aktualna ocena artykułu: 5

Oceń artykuł:

Komentarze:

Dodaj Komentarz:

Imię:

Adres e-mail:

Komentarz:

Reklama

Zareklamuj się u nas: reklama(at)rynekwschodni.pl

Kursy Walut

Kursy średnie (aktualizowane raz dziennie) (2023-02-16)
UAH	hrywna (Ukraina)	0,1258 0%
Kursy średnie (aktualizowane raz w tygodniu) (2024-02-28)
AMD (100)	dram (Armenia)	0,9816 -0.18%
GEL	lari (Gruzja)	1,4996 -0.58%
MDL	lej Mołdawii	0,2239 0.49%
AZN	manat azerbejdżański	2,3464 -0.2%
KGS	som (Kirgistan)	0,0446 -0.22%
TJS	somoni (Tadżykistan)	0,3643 -0.16%
UZS (100)	sum (Uzbekistan)	0,0319 -1.54%
KZT (100)	tenge (Kazachstan)	0,8856 -0.12%

Biznes na Wschodzie

21.07.2019

Otwieranie firmy i prowadzenie działalności w Rosji

Rosja jest krajem otwartym na inwestycje zagraniczne. Dlatego każdy cudzoziemiec może otworzyć i zarejestrować firmę w Rosji. Poniżej przedstawiamy, jakie cechy rosyjskiej gospodarki i ustawodawstwa należy wziąć pod uwagę przy otwieraniu firmy, oraz jakie są jej zalety i ograniczenia.

28.05.2019

Otwarcie firmy i prowadzenie działalności gospodarczej na Litwie

Litwa jest jednym z krajów UE o bardzo atrakcyjnych warunkach na rozpoczęcie biznesu. Kraj jest częścią Unii Europejskiej. Sytuacja gospodarcza na Litwie jest ogólnie korzystna, istnieje stabilny rozwój gospodarki rynkowej, Litwini mogą tu znaleźć swoją niszę, istnieją sprzyjające warunki prowadzenia działalności gospodarczej również dla cudzoziemców.

01.05.2018

Podatek VAT na Ukrainie

12.03.2018

Zmiany w prawie korporacyjnym (spółek) na Ukrainie

19.02.2018

Liberalizacja ukraińskiego rynku giełdowego

Strona 1 z 4
1
2
3
4

Opinie

Uzbekistan

29.05.2023

Uzbekistan – krok w stronę zielonych projektów?

Już od 2013 roku Chiny systematycznie wprowadzają liczne inicjatywy gospodarcze, kulturowe oraz społeczne w ramach One Belt One Road między innymi w regionie Azji Centralnej. Jedną z istotniejszych płaszczyzn jest promocja „zielonych” projektów, które z każdym rokiem nabierają na sile i stają się nieodłącznym elementem międzynarodowej narracji polityczno-gospodarczej Chin.

Kazachstan

29.05.2023

Kazachstan i Chiny: nowy etap współpracy gospodarczej

W ostatnich latach Kazachstan stał się liderem w regionie Azji Centralnej w kontekście rozwoju gospodarczego, głównie dzięki wielowektorowej polityce nawiązywania i rozszerzania współpracy na tej płaszczyźnie. Niewątpliwie liczne spotkania premiera Kazachstanu Alikhana Smailova mające miejsce 23-25 maja w Doha oraz wcześniejsze z sekretarzem stanu USA, wskazują na znaczny rozpęd tego państwa w budowie siatki partnerów gospodarczych.

Kazachstan

16.05.2023

Kazachstan: wzmocnienie współpracy gospodarczej z USA czy przebudowa polityki zagranicznej w stronę Zachodu?

Rosja

06.04.2022

Wall Street: sankcje w centrum uwagi

Turkmenistan

20.02.2022

Co Rosja może stracić i zyskać po zmianie władzy w Turkmenistanie

Strona 1 z 16
1
2
3
...
16

Wiedza

Kazachstan

24.02.2019

Konflikt o wodę kluczowym problemem bezpieczeństwa energetycznego w Azji Centralnej

Azja Centralna jest regionem o dużym znaczeniu strategicznym. Decyduje o tym zarówno jej korzystne położenie geograficzne, które przez wieki stanowiło ważny element łańcucha transportowego łączącego Chiny z Bliskim Wschodem i Europą, jak również bogactwo zasobów naturalnych, w szczególności zasobów wodnych rzek Amu-darii i Syr-darii, ropy naftowej na terenie Kazachstanu, a także gazu ziemnego w Turkmenistanie.

Rosja

29.01.2019

Eurazjatycki Bank Rozwoju – narzędzie ekonomicznej integracji na obszarze byłego ZSRR

Jednym z priorytetów polityki prezydenta Władimira Putina po jego dojściu do władzy na początku XXI wieku była odbudowa pozycji i prestiżu międzynarodowego Federacji Rosyjskiej po rozpadzie ZSRR i rządach Borysa Jelcyna. Naturalnym kierunkiem ofensywy międzynarodowej była reintegracja oraz odzyskanie wpływów na obszarach niegdyś wchodzących w skład państwa sowieckiego. Rosyjscy decydenci doskonale zdawali sobie sprawę, że dla powodzenia tej strategii konieczne będzie podjęcie działań nie tylko o charakterze politycznym, ale również ekonomicznym, społecznym czy kulturalnym.

Ukraina

26.05.2014

Raport: Ukraińscy oligarchowie

Ukraina

04.05.2014

System podatkowy Ukrainy cz.2

Ukraina

04.05.2014

System podatkowy Ukrainy cz.1

Strona 1 z 4
1
2
3
4

Zaproszenia

14.05.2023

Dołącz do nas

Portal rynekwschodni.pl poszukuje osoby chętne do współprowadzenia strony. Mile widziani studenci i doktoranci. Kontakt: redakcja@rynekwschodni.pl

18.06.2019

XXIX Forum Ekonomiczne w Krynicy

Jeśli początek września, to Forum Ekonomiczne. Jeśli Forum Ekonomiczne, to Krynica. Od dwudziestu dziewięciu lat to najważniejsze spotkanie politycznych i ekonomicznych elit Europy Środkowo-Wschodniej. W tym roku hasło przewodnie konferencji brzmi – „Europa jutra. Silna, czyli jaka?”

05.04.2017

Dołącz do nas. Zostań redaktorem rynekwschodni.pl

Redakcja specjalistycznych oraz wchodzących na rynek mediów portali: "rynekwschodni.pl" oraz "wrosji.pl" dotyczących szeroko rozumianej tematyki wschodniej ogłasza nabór na różne interesujące stanowiska.

Strona 1 z 15
1
2
3
...
15

Po godzinach

Azerbejdżan

15.08.2022

„Wisła” popłynie w kolejnych krajach!

W ramach kolejnej edycji Festiwalu Filmów Polskich „Wisła” ruszymy w znane nam strony: do Azerbejdżanu, Serbii i Turcji, jednak szczególnie nas cieszy rozszerzenie kręgu odwiedzanych przez nas państw o Słowenię i Bułgarię.

Kirgistan

11.06.2022

5. FESTIWAL POLSKICH FILMÓW „WISŁA” W KIRGISTANIE

Republikański Dom Kino im. Czingiza Ajtmatowa w Biszkeku w dniach 6-12 czerwca 2022 zaprasza na pokazy filmów w ramach 5. Festiwalu Filmów Polskich „Wisła”. To świetna okazja, aby zapoznać się z filmowymi nowościami ostatnich dwóch lat, autorstwa zarówno znanych i wielokrotnie nagradzanych reżyserów, jak i utalentowanych, zachwycających swoimi pierwszymi dziełami debiutantów. Wejście na wszystkie pokazy w ramach festiwalu jest bezpłatne!

Abchazja

30.04.2022

Kolejna edycja Festiwalu Filmów Polskich „Wisła” rozpocznie się już w maju

Kolejna edycja Festiwalu Filmów Polskich „Wisła” rozpocznie się już w maju! Tegoroczny sezon rozpoczniemy od Chorwacji. Święto polskiej kinematografii będziemy tam obchodzić aż 11 dni w czterech miastach: w Splicie, Puli, Rijece i Varaždinie, a pokazy filmowe rozpoczniemy w Splicie 20 maja w kinie „ZlatnaVrata”.

Rosja

22.12.2021

Między Mikołajem II a Leninem. Państwowość rosyjska i jej koncepcje w czasie rewolucji lutowej 1917 roku

Niniejsza monografia, stanowiąca efekt wielu lat badań autora nad dziejami Rosji, jest pierwszą w Polsce próbą kompleksowego przedstawienia historii państwowości rosyjskiej oraz różnych koncepcji państwa w czasie rewolucji lutowej. Zawiera informacje, fakty oraz interpretacje wydarzeń historycznych, które pozwalają dyskutować o tym, dlaczego w Rosji 1917 roku nie udało się zbudować państwa demokratycznego i konstytucyjnego.

Rosja

27.10.2021

Sputnik startuje 18 listopada

15. Festiwal Filmów Rosyjskich "Sputnik nad Polską" rozpocznie się 18 listopada. Na pokazy zapraszamy do warszawskich kin Luna i Iluzjon.

Strona 1 z 8
1
2
3
...
8

Subskrypcja

Subskrybuj nasz kanał

Aby być na bieżąco, subskrybuj nasz kanał Atom.