Rosja

03.04.2013

Rosyjski gambit gazowy w Azji

Paweł Godlewski

27 lutego 2013 roku rosyjski Gazprom i chiński CPNC podały do wiadomości publicznej informację, że impas w rozmowach o dostawach gazu z Rosji do Chin został przełamany. Wstępny komunikat określa jedynie ilość gazu, który ma być dostarczony nieznaną jeszcze trasą.

Kluczową kwestią, która blokowała porozumienie, była cena miliarda m3 gazu, jaką Chiny muszą zapłacić stronie rosyjskiej. Przez dłuższy czas Moskwa była nieugięta i obstawała przy cenach ,,europejskich”, na co Pekin nie wyrażał zgody. Zmiana postawy negocjacyjnej Rosji nie wynikła jednak z jej dobrej woli, ale z powodu głębokich zmian na światowych rynkach gazu, co postawiło Moskwę w sytuacji bez wyjścia.
 
Źródłem tych zmian był światowy kryzys gospodarczy oraz rozwój technologii wydobywania gazu i sposobu jego transportu. Rewolucja gazowa w Stanach Zjednoczonych (kiedyś obstawianych jako główny kierunek eksportu rosyjskiego gazu) spowodowała, że największy na świecie konsument gazu stał się w dużej mierze samowystarczalny. W efekcie mniejsze wolumeny gazu kontraktowanego przez Stany Zjednoczone (jeszcze nie eksportujące gazu) zmniejszyły presję na ceny surowca na całym świecie. 
 
Za niższe ceny odpowiedzialny jest też międzynarodowy kryzys finansowy z 2008 roku, którego skutkiem było wyhamowanie światowej gospodarki. Ponieważ wzrost PKB ma przełożenie na zapotrzebowanie na surowce energetyczne, sprawiło to, że Rosja stanęła w obliczu nie tylko spadających cen za gaz, ale też zmniejszonego popytu ze strony swoich strategicznych kontrahentów. Dane Gazpromu podają, że w 2012 roku eksport do Unii Europejskiej (spadek zapotrzebowania na gaz o 2,2 proc.) spadł o 10 proc., a do byłych republik radzieckich o 29 proc. Trzeba przy tym zaznaczyć, że w 2012 roku aż 76 proc. przychodów ze sprzedaży gazu Rosjanie uzyskali z eksportu [1], a 24 proc. ze sprzedaży wewnętrznej [2]. Słabnący popyt i spadające ceny w skali globalnej wymusiły na Gazpromie obniżki u swoich europejskich odbiorców gazu (nawet do 10 proc.) żeby ten dalej pozostawał atrakcyjnym. 
 
Niekorzystnym trendem z perspektywy Moskwy są też zmiany w prawodawstwie energetycznym UE, które wymuszają na koncernach energetycznych tzw. unboundling, czyli rozdzielenie operatorów systemu przesyłowego od operatorów systemu dystrybucyjnego, co ogranicza możliwości operowania rosyjskich firm na rynkach europejskich. Mający jednocześnie coraz większy udział rynkowy gaz LNG jest dodatkowym czynnikiem podminowującym twardą politykę cenową Moskwy, ponieważ stwarza możliwości wyceniania gazu niezależnie, czyli wbrew rosyjskim praktykom indeksowania cen surowca na podstawie cen ropy. 
 
Od dawna jednym z głównych wyznaczników polityki energetycznej Unii Europejskiej jest dywersyfikacja eksporterów gazu, w celu zmniejszenia zależności od dostaw rosyjskiego gazu (ok. połowa dostaw w skali całej UE) [3]. Zmiany na rynkach sprawiły, że dywersyfikacja stała się również jednym z palących wyzwań z perspektywy Moskwy, która zaczyna poszukiwać możliwości uniezależnienia się od klientów europejskich. 
 
Taką możliwość stwarza przesunięcie się ciężkości zapotrzebowania na surowce energetyczne w kierunku wschodnim, co zauważył również rosyjski rząd. W ciągu następnych 20 lat kontynent azjatycki będzie odpowiadał za 85 proc. światowego wzrostu zapotrzebowania na surowce naturalne [4]. Międzynarodowa Agencja Energetyczna spodziewa się, że chińskie zapotrzebowanie na gaz ziemny będzie rosło w tempie 17 proc. rocznie do 2017 roku, żeby podwoić dzisiejszy poziom. W tym czasie średni wzrost zapotrzebowania na świecie wyniesie 2,7 proc., a w UE wzrośnie z 520 mld m3 (2011) do 561 mld m3 [56]. Pomimo, że zmiany prognoz zużycia tego surowca są dosyć dynamiczne, bo zależą od wielu czynników, to jasno można stwierdzić, że to właśnie Azja będzie kreować ten wzrost. 
 
Odzwierciedlenie tych głębokich zmian znalazło się w nowej strategii rosyjskiego sektora energetycznego "Energy Efficiency and Energy Growth” [7], którą na początku marca 2013 roku ogłosił rosyjski minister ds. energetyki Aleksander Nowak. Głównym celem tego programu rządowego jest m.in. przekierowanie rosyjskiego sektora energetycznego na wschodni kierunek eksportu do 2020 roku. Według Nowaka program ,,pozwoli rosyjskim paliwom i rosyjskiemu sektorowi energetycznemu na podtrzymanie wiodącej roli na globalnym rynku ropy i gazu".[7] Będzie to możliwe, obok głębokich reform strukturalnych, właśnie przez skierowanie większych wolumenów tych surowców do Azji. 
 
Osiągnięcie tych celów uwarunkowane było porozumieniem handlowym z krajami azjatyckimi, a w szczególności Chinami, których położenie geograficzne sprawia, że są zarówno punktem docelowym, jak i tranzytowym. Dotychczas uniemożliwiała to przede wszystkim proponowana przez Rosjan cena, która dochodziła nawet do 400 dolarów za tysiąc metrów sześciennych, co Chiny uważały za nieakceptowalne, biorąc pod uwagę m.in. wysokie ceny transportu (wybudowanie rurociągu) [8]. O porozumieniu obydwu rządów na początku 2013 roku zadecydowały przede wszystkim ustępstwa ze strony Rosjan, ale też wspólny interes. Rosyjski w postaci podtrzymania swojej pozycji kluczowego gracza na rynkach w obliczu spadających cen i słabnącego popytu na gaz, a chiński w postaci zapewnienia długoterminowych dostaw wobec tak dynamicznego wzrostu krajowego zapotrzebowania na gaz. 
 
W szerszym kontekście, chińsko-rosyjskie porozumienie może być punktem przełomowym dla przyszłej eksploracji gazu w Arktyce, ponieważ Chiny są w stanie zapewnić to, co blokuje dotychczasowy rozwój tych złóż: zapotrzebowanie na gaz i kapitał inwestycyjny. Jak dotąd (20 marca) wiadomo jednak tylko tyle, że skoro Rosja zobowiązała się do sprzedaży 38 mld m3 gazu rocznie przez 30 lat, to musiała znacząco obniżyć proponowaną cenę. Rosjanie zgodzili się też na odstąpienie od forsowania planu wybudowania rurociągu o przepustowości 32 mld m3 gazu rocznie z Republiki Ałtaju do chińskich zachodnich prowincji, ponieważ Pekin oczekuje dostaw gazu do wschodniej części kraju (zachodnia obsługiwana jest m.in. przez gaz z Azji Centralnej) [9]. Niezwykle ważnymi elementami międzyrządowych rozmów były również dostawy gazu LNG do Chin i do Korei Płd. z rejonu Władywostoku i z płw. Jamalskiego oraz zwiększenie eksportu ropy do Chin, co uczyniłoby Państwo Środka głównym odbiorcą rosyjskiego surowca [10]. 
 
Z pozycji Polski, informacja o nowych kierunkach eksportu rosyjskiego gazu nie może być oceniana w perspektywie krótkoterminowej, ponieważ obustronna zależność od rurociągu jamalskiego jest nadal aktualna. W obliczu istniejącej infrastruktury przesyłowej i wydobywczej, spadających cen oraz mniejszego popytu na gaz, Polska bądź co bądź nadal jest ważnym partnerem dla Rosji. Porozumienie Moskwy z Pekinem oraz eksploracja nowych złóż może jednak w perspektywie długoterminowej zagrozić interesom Polski, ponieważ 10 mld (w przybliżeniu) m3 gazu kupowanych rocznie przez Polskę straci z perspektywy Rosji na znaczeniu. Tym bardziej, kiedy budowa rurociągu North Stream będzie ukończona, a South Stream rozpoczęta. Wtedy Polska nie dość, że będzie miarowo traciła swój atut, jakim jest tranzyt surowca na wschód, to nadal będzie zależna od rosyjskiego gazu, tyle że prawdopodobnie tranzytowanego przez Niemcy (via North Stream), co odwróci dzisiejszy stan rzeczy. 
 
Paweł Godlewski 
 
Tekst ukazał się w nr 10/2013 "Policy Paper" Fundacji Aleksandra Kwaśniewskiego Amicus Europae 
 
__________________________________
1. Było to jedynie 44 procent sprzedanego gazu.
2. http://www.reuters.com/article/2013/01/14/idUSWLA005WH20130114 [dostęp 17.03.13]
3. Mowa tu o oficjalnych deklaracjach Brukseli, którym często przeczy bieżąca polityka poszczególnych członków UE.
4. http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=asia-will-drive-future-demand-for-fossil-fuels [dostęp 17.03.13].
5. http://www.platts.com/RSSFeedDetailedNews/RSSFeed/NaturalGas/6353900 [dostęp 17.03.103]
6. http://minenergo.gov.ru/press/min_news/14417.html [dostęp 17.03.103]
7. http://www.oilandgaseurasia.com/news/new-government-policies-bolster-rosneft-gazprom-global-energy-balance-shifts [dostęp 17.03.103]  
8. Reakcją Rosjan na brak przełomu w negocjacjach był nawet plan budowy rurociągu do Korei Południowej, który przechodziłby przez terytorium Korei Północnej. Pomimo bilateralnych rozmów Moskwy z Phenianem i Seulem, pomysł ten był na tyle absurdalny, że nie wszedł w życie. Pokazuje to jednak, jak Rosjanom zależało na dotarciu na rynek azjatycki.
9. To ustępstwo podyktowane było tym, że pod koniec 2012 roku Rosjanie postanowili wreszcie rozpocząć eksplorację gazu w Republice Jakuckiej (północno-wschodnia Rosja). 
10. http://www.jamestown.org/single/no_cache=1&tx_ttnews%5Btt_news%5D=40587&tx_ttnews%5BbackPid%5D=7&cHash=f01a61e74a8710914708365f09f9f180 [dostęp 17.03.103] 
11. http://www.jamestown.org/single/no_cache=1&tx_ttnews%5Btt_news%5D=40587&tx_ttnews%5BbackPid%5D=7&cHash=f01a61e74a8710914708365f09f9f180 [dostęp 17.03.103]

Zobacz także:

Tagi:

Aktualna ocena artykułu: 5

Oceń artykuł:

Komentarze:

Dodaj Komentarz:

 

Reklama

Zareklamuj się u nas: reklama(at)rynekwschodni.pl

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Kursy Walut

Kursy średnie (aktualizowane raz dziennie)
(2023-02-16)
UAHhrywna (Ukraina)0,1258
Spadek0%
Kursy średnie (aktualizowane raz w tygodniu)
(2024-02-28)
AMD (100)dram (Armenia)0,9816
Spadek-0.18%
GELlari (Gruzja)1,4996
Spadek-0.58%
MDLlej Mołdawii0,2239
Wzrost0.49%
AZNmanat azerbejdżański2,3464
Spadek-0.2%
KGSsom (Kirgistan)0,0446
Spadek-0.22%
TJSsomoni (Tadżykistan)0,3643
Spadek-0.16%
UZS (100)sum (Uzbekistan)0,0319
Spadek-1.54%
KZT (100)tenge (Kazachstan)0,8856
Spadek-0.12%

Biznes na Wschodzie

 

21.07.2019

 

Otwieranie firmy i prowadzenie działalności w Rosji

Rosja jest krajem otwartym na inwestycje zagraniczne. Dlatego każdy cudzoziemiec może otworzyć i zarejestrować firmę w Rosji. Poniżej przedstawiamy, jakie cechy rosyjskiej gospodarki i ustawodawstwa należy wziąć pod uwagę przy otwieraniu firmy, oraz jakie są jej zalety i ograniczenia.

 
 

 

28.05.2019

 

Otwarcie firmy i prowadzenie działalności gospodarczej na Litwie

Litwa jest jednym z krajów UE o bardzo atrakcyjnych warunkach na rozpoczęcie biznesu. Kraj jest częścią Unii Europejskiej. Sytuacja gospodarcza na Litwie jest ogólnie korzystna, istnieje stabilny rozwój gospodarki rynkowej, Litwini mogą tu znaleźć swoją niszę, istnieją sprzyjające warunki prowadzenia działalności gospodarczej również dla cudzoziemców.

 
 

 

01.05.2018

 

Podatek VAT na Ukrainie

 
 
 
 
 

Opinie

Uzbekistan

29.05.2023

 

Uzbekistan – krok w stronę zielonych projektów?

Już od 2013 roku Chiny systematycznie wprowadzają liczne inicjatywy gospodarcze, kulturowe oraz społeczne w ramach One Belt One Road między innymi w regionie Azji Centralnej. Jedną z istotniejszych płaszczyzn jest promocja „zielonych” projektów, które z każdym rokiem nabierają na sile i stają się nieodłącznym elementem międzynarodowej narracji polityczno-gospodarczej Chin. 

 
 

Kazachstan

29.05.2023

 

Kazachstan i Chiny: nowy etap współpracy gospodarczej

W ostatnich latach Kazachstan stał się liderem w regionie Azji Centralnej w kontekście rozwoju gospodarczego, głównie dzięki wielowektorowej polityce nawiązywania i rozszerzania współpracy na tej płaszczyźnie. Niewątpliwie liczne spotkania premiera Kazachstanu Alikhana Smailova mające miejsce 23-25 maja w Doha oraz wcześniejsze z sekretarzem stanu USA, wskazują na znaczny rozpęd tego państwa w budowie siatki partnerów gospodarczych. 

 
 
 
 
 
 

Wiedza

Kazachstan

24.02.2019

 

Konflikt o wodę kluczowym problemem bezpieczeństwa energetycznego w Azji Centralnej

Azja Centralna jest regionem o dużym znaczeniu strategicznym. Decyduje o tym zarówno jej korzystne położenie geograficzne, które przez wieki stanowiło ważny element łańcucha transportowego łączącego Chiny z Bliskim Wschodem i Europą, jak również bogactwo zasobów naturalnych, w szczególności zasobów wodnych rzek Amu-darii i Syr-darii, ropy naftowej na terenie Kazachstanu, a także gazu ziemnego w Turkmenistanie. 

 
 

Rosja

29.01.2019

 

Eurazjatycki Bank Rozwoju – narzędzie ekonomicznej integracji na obszarze byłego ZSRR

Jednym z priorytetów polityki prezydenta Władimira Putina po jego dojściu do władzy na początku XXI wieku była odbudowa pozycji i prestiżu międzynarodowego Federacji Rosyjskiej po rozpadzie ZSRR i rządach Borysa Jelcyna. Naturalnym kierunkiem ofensywy międzynarodowej była reintegracja oraz odzyskanie wpływów na obszarach niegdyś wchodzących w skład państwa sowieckiego. Rosyjscy decydenci doskonale zdawali sobie sprawę, że dla powodzenia tej strategii konieczne będzie podjęcie działań nie tylko o charakterze politycznym, ale również ekonomicznym, społecznym czy kulturalnym. 

 
 
 
 
 
 

Zaproszenia

 

14.05.2023

 

Dołącz do nas

Portal rynekwschodni.pl poszukuje osoby chętne do współprowadzenia strony. Mile widziani studenci i doktoranci. Kontakt: redakcja@rynekwschodni.pl

 
 

 

18.06.2019

 
XXIX Forum Ekonomiczne w Krynicy

XXIX Forum Ekonomiczne w Krynicy

Jeśli początek września, to Forum Ekonomiczne. Jeśli Forum Ekonomiczne, to Krynica. Od dwudziestu dziewięciu lat to najważniejsze spotkanie politycznych i ekonomicznych elit Europy Środkowo-Wschodniej. W tym roku hasło przewodnie konferencji brzmi – „Europa jutra. Silna, czyli jaka?” 

 
 

 

05.04.2017

 

Dołącz do nas. Zostań redaktorem rynekwschodni.pl

Redakcja specjalistycznych oraz wchodzących na rynek mediów portali: "rynekwschodni.pl" oraz "wrosji.pl" dotyczących szeroko rozumianej tematyki wschodniej ogłasza nabór na różne interesujące stanowiska.
 
 
 

Po godzinach

Azerbejdżan

15.08.2022

 
„Wisła” popłynie w kolejnych krajach!

„Wisła” popłynie w kolejnych krajach!

W ramach kolejnej edycji Festiwalu Filmów Polskich „Wisła” ruszymy w znane nam strony: do Azerbejdżanu, Serbii i Turcji, jednak szczególnie nas cieszy rozszerzenie kręgu odwiedzanych przez nas państw o Słowenię i Bułgarię.

 
 

Kirgistan

11.06.2022

 
5. FESTIWAL POLSKICH FILMÓW „WISŁA” W KIRGISTANIE

5. FESTIWAL POLSKICH FILMÓW „WISŁA” W KIRGISTANIE

Republikański Dom Kino im. Czingiza Ajtmatowa w Biszkeku w dniach 6-12 czerwca 2022 zaprasza na pokazy filmów w ramach 5. Festiwalu Filmów Polskich „Wisła”.  To świetna okazja, aby zapoznać się z filmowymi nowościami ostatnich dwóch lat, autorstwa zarówno znanych i wielokrotnie nagradzanych reżyserów, jak i utalentowanych, zachwycających swoimi pierwszymi dziełami debiutantów. Wejście na wszystkie pokazy w ramach festiwalu jest bezpłatne!

 
 

Abchazja

30.04.2022

 

Kolejna edycja Festiwalu Filmów Polskich „Wisła” rozpocznie się już w maju

Kolejna edycja Festiwalu Filmów Polskich „Wisła” rozpocznie się już w maju! Tegoroczny sezon rozpoczniemy od Chorwacji. Święto polskiej kinematografii będziemy tam obchodzić aż 11 dni w czterech miastach: w Splicie, Puli, Rijece i Varaždinie, a pokazy filmowe rozpoczniemy w Splicie 20 maja w kinie „ZlatnaVrata”.

 
 

Rosja

22.12.2021

 
Między Mikołajem II a Leninem. Państwowość rosyjska i jej koncepcje w czasie rewolucji lutowej 1917 roku

Między Mikołajem II a Leninem. Państwowość rosyjska i jej koncepcje w czasie rewolucji lutowej 1917 roku

Niniejsza monografia, stanowiąca efekt wielu lat badań autora nad dziejami Rosji, jest pierwszą w Polsce próbą kompleksowego przedstawienia historii państwowości rosyjskiej oraz różnych koncepcji państwa w czasie rewolucji lutowej. Zawiera informacje, fakty oraz interpretacje wydarzeń historycznych, które pozwalają dyskutować o tym, dlaczego w Rosji 1917 roku nie udało się zbudować państwa demokratycznego i konstytucyjnego.

 
 

Rosja

27.10.2021

 
Sputnik startuje 18 listopada

Sputnik startuje 18 listopada

15. Festiwal Filmów Rosyjskich "Sputnik nad Polską" rozpocznie się 18 listopada. Na pokazy zapraszamy do warszawskich kin Luna i Iluzjon.

 
 
 

Subskrypcja

Kanał Atom

Subskrybuj nasz kanał

Aby być na bieżąco, subskrybuj nasz kanał Atom.

 

© Copyright by rynekwschodni.pl 2011-2022

Zaloguj